jichtaanvallen

Jichtaanvallen zijn episodes van plotselinge, hevige pijn en ontsteking in één gewricht, veroorzaakt door kristalafzetting van urinezuur (monosodium urate) in het gewricht. Vaak begint het in het grote tenen gewricht, maar bijna elk gewricht kan getroffen worden.

Oorzaken enPathofysiologie: Een hoge urinezuurconcentratie in het bloed (hyperuricemie) kan ontstaan door overproductie of verminderde uitscheiding via de nieren. Factoren zoals purinerijke voeding, alcoholgebruik (vooral bier), obesitas, sommige medicijnen (diuretica, sommige antistollingsmiddelen) en nierziekte vergroten het risico. Kristallen in het gewricht activeren een ontstekingsreactie met hevige pijn en zwelling.

Symptomen: Een acute aanval verschijnt vaak ’s nachts met hevige, stekende pijn, roodheid, zwelling en warmte van het aangedane gewricht. Beweging is pijnlijk en beperkt. Tussen aanvallen kan de patiënt zich normaal voelen; dit noemen we de intercritical fase. Aanvallen kunnen terugkeren, vaak in hetzelfde of een ander gewricht.

Diagnose: De diagnose is gebaseerd op medische geschiedenis, lichamenonderzoek en aanvullende onderzoeken. Bloedonderzoek naar urinezuur kan tijdens een aanval misleidend zijn. De confirmatie vindt meestal plaats door het afnemen van vocht uit het aangetaste gewricht en daarin naaldvormige monosodiumurate-kristallen te zien onder polarisatierichting. Beelden zoals röntgen of echografie kunnen aanvullende informatie geven.

Behandeling en preventie: Acute jichtaanvallen worden vaak behandeld met NSAID’s (bijv. naproxen), colchicine of corticosteroïden, en voldoende vochtinname. Langdurige behandeling vereist vaak uraatverlagende therapie (ULT) zoals allopurinol of febuxostat, om urinezuur onder een doelwaarde te houden (bijv. <6 mg/dl). Leefstijlaanpassingen zoals gewicht verliezen, minder purinerijke voeding en matig alcoholgebruik helpen de kans op toekomstige aanvallen te verkleinen.

Complicaties: Bij langdurige hyperuricemie kunnen tophi ontstaan, evenals nierstenen en voortschrijdende nierfunctiestoornissen. Jicht is vaak goed te beheersen met tijdige behandeling en therapietrouw.