gezondheidszorgstelsel

Een gezondheidszorgstelsel is het geheel van organisaties, instellingen en middelen dat tot doel heeft de gezondheid van de bevolking te beschermen, ziekten te voorkomen en noodzakelijke medische zorg te leveren. Het omvat zowel preventie en publieke gezondheidszorg als curatieve en langdurige zorg die mensen nodig hebben gedurende hun leven.

Belangrijke onderdelen zijn zorgverleners (huisartsen, specialisten, ziekenhuizen, verpleging), financiers (overheden, verzekeraars, particulieren), verzekeringsstelsels, en toezichthoudende en regelgevende instanties. Daarnaast spelen regionale en lokale overheden een rol bij uitvoering, toegankelijkheid en kwaliteit.

Financiering vindt meestal plaats via een mix van publieke middelen, verplichte verzekeringen en privébetalingen. Veel systemen streven naar universele dekking met inkomensafhankelijke premies en maatregelingen voor kwetsbare groepen. Patiënten dragen soms eigen bijdragen of eigen risico, terwijl prijsafspraken en betaling per prestatie of per patiënt kosten en kwaliteit sturen.

De doelstellingen zijn toegankelijkheid, betaalbaarheid, kwaliteit en gelijkheid in zorg. Uitdagingen zijn onder meer vergrijzing, toenemende zorgvraag, stijgende kosten, personeelstekorten en wachttijden, evenals regionale ongelijkheid. Daarnaast spelen innovatie, digitalisering en data-privacy een steeds grotere rol in de effectiviteit en veiligheid van de zorg.

Wereldwijd bestaan verschillende modellen: publiek gefinancierde systemen zoals NHS, sociale verzekeringsstelsels zoals Duitsland of Frankrijk, en gemengd werkende systemen die elementen uit beide combineren. Elk model probeert een balans te vinden tussen betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit.