geweldpreventie

Geweldpreventie is het geheel aan maatregelen en activiteiten die gericht zijn op het voorkomen van geweld en het vergroten van de veiligheid en het welzijn van mensen. Het begrip omvat uiteenlopende vormen van geweld, zoals huiselijk geweld, jeugdgeweld, straatgeweld en seksueel geweld, maar ook georganiseerde misdaad en online agressie. Doel is om zowel individuele incidenten te voorkomen als escalatie te vermijden en de schade die geweld veroorzaakt te beperken.

Geweldpreventie wordt doorgaans aangebracht volgens drie niveaus van preventie: primair, secundair en tertiair. Primair richt zich op het terugdringen van kansen op geweld en het verbeteren van risicofactoren, bijvoorbeeld via opvoeding, onderwijs, armoedebestrijding en maatschappelijke verbinding, evenals ontwerpen van de leefomgeving die veiligheid bevordert. Secundair draait om vroege signalering en interventie bij mensen of groepen met verhoogd risico. Tertiair beoogt het voorkomen van herhaling en de schadelijke gevolgen door rehabilitatie, re-integratie en ondersteuning na geweldsincidenten.

Concrete maatregelen zijn onder meer programma's op scholen en in jongerenwerk die sociaal-emotionele vaardigheden en conflictoplossing aanleren, gezinsondersteuning en hulpverlening bij huiselijk geweld, buurtwerkgroepen en sport- en cultuurinitiatieven die sociale binding versterken, trainingen in geweldloze communicatie en bemiddeling, en stedelijke planning die zichtbaarheid en verlichting bevordert. Instrumenten zoals risicobeoordeling, monitoring en evaluatie dragen bij aan effectiviteit, terwijl privacy en ethiek gewaarborgd blijven.

De uitvoering van geweldpreventie is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid, politie, zorg- en onderwijsinstellingen, jeugd- en maatschappelijke organisaties, en inwoners. Succes hangt af van lange termijn inzet, lokale afstemming op culturele context en continu evalueren van wat werkt. Uitdagingen zijn onder meer beperkte data, stigmatisering en het realiseren van gelijkwaardige kansen voor alle bevolkingsgroepen.