hulpverlening

Hulpverlening is een verzamelnaam voor de ondersteuning die erop gericht is mensen zo zelfstandig mogelijk te laten deelnemen aan de samenleving. Het omvat preventieve, curatieve en beschermende maatregelen die gericht zijn op het vergroten van zelfredzaamheid, participatie en veiligheid. Hulpverlening kan praktisch van aard zijn, maar ook advies, begeleiding, therapie of crisisinterventie omvatten. Het doel is vaak om vroegtijdig problemen te signaleren en te voorkomen dat men vastloopt in afhankelijkheid of sociale uitsluiting.

In de praktijk omvat hulpverlening diverse disciplines en sectoren, zoals maatschappelijke ondersteuning, jeugdzorg, geweld- en zorgbestrijding, geestelijke gezondheidszorg en ouderenzorg. Voor veel inwoners vindt ondersteuning plaats via de gemeente, zorg- en welzijnsorganisaties en huisartsen. In Nederland is het sociaal domein de belangrijkste context voor hulpverlening; de uitvoering vindt veelal plaats via gemeentelijke programma’s en aangesloten partners.

Belangrijke wettelijke kaders zijn onder meer de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), die ondersteuning regelt zodat inwoners zelfstandig kunnen wonen en deelnemen aan de samenleving; de Jeugdwet, die jeugdhulp en -bescherming regelt; en in sommige gevallen de Wet langdurige zorg (Wlz) voor mensen met langdurige zorgbehoefte. Professionele hulpverleners zoals maatschappelijk werkers, wijkteams, (wijk)verpleegkundigen, GGZ-professionals en jeugd- en opvoedingsdeskundigen leveren vaak in multidisciplinaire samenwerkingsverbanden hulpverlening, soms in samenwerking met scholen, huisartsen en maatschappelijke organisaties.

Hulpverlening vindt plaats in de thuissituatie, wijkcentra, zorginstellingen, crisiscentra en andere leefomgevingen. De kernvragen zijn hoe autonomie kan worden vergroot, schade kan worden beperkt en kwetsbare inwoners zo veel mogelijk kunnen deelnemen aan de samenleving. Uitdagingen zijn onder meer stijgende zorgvraag, begrotingsdruk en de vereenvoudiging van toegang en aansluiting tussen verschillende voorzieningen.