epidemien

Een epidemie is de plotselinge toename van het aantal ziektegevallen van een infectie in een populatie op een beperkt gebied en binnen een bepaalde periode, hoger dan normaal verwacht. Het begrip endemie verwijst naar een ziekte die voortdurend aanwezig is op lage niveaus in een gebied, terwijl een pandemie een epidemie is die wereldwijd of over meerdere regio’s voorkomt. Epidemieën kunnen het gevolg zijn van een nieuw pathogeen, veranderingen in het pathogeen of in de omgeving die de transmissie bevorderen, of van veranderingen in menselijk gedrag en demografie. Pathogenen die epidemieën kunnen veroorzaken zijn onder andere virussen, bacteriën, parasieten en prionen. Overdracht vindt plaats via direct contact, druppels, luchtweginfecties, vectoren en voedsel- of watergerelateerde routes.

De ernst en omvang van een epidemie worden gevolgd met indicatoren als incidentie en prevalentie, en met het reproductiegetal (R) en het actuele Rt. Epidemische uitbraken vragen om snelle surveillance, diagnostiek en rapportage, contactonderzoek, isolatie van gevallen en adequate behandeling. Vaccinatie, hygiëne, sanitaire voorzieningen en gerichte maatschappelijke maatregelen zijn belangrijke instrumenten om verspreiding te beperken en de ziektebelasting te verminderen. Communicatie en vertrouwen spelen daarbij een cruciale rol.

Historisch hebben samenlevingen vele epidemieën meegemaakt, zoals cholera-uitbraken, de Spaanse griep en latere regionale uitbraken van andere infecties. In sommige gevallen kan een epidemie evolueren tot een pandemie, zeker als internationale mobiliteit toeneemt. Beheersing van epidemieën vereist vaak internationale samenwerking, tijdige informatievoorziening en gerichte publieke-healthinterventies.