dwarslaesie

Dwarslaesie is een letsel van het ruggenmerg waarbij zenuwbanen langs de dwarsdoorsnede beschadigd raken. Dit leidt meestal tot verlies van motorische en sensorische functies onder het niveau van de laesie en kan gepaard gaan met autonome stoornissen zoals blaas- en darmfunctie.

Oorzaken van een dwarslaesie zijn onder meer traumatisch letsel door ongevallen of valpartijen, compressie van het ruggenmerg door hernia’s, degeneratieve aandoeningen of tumoren, en vasculaire of ontstekingsprocessen zoals een infarct van de anterior spinal artery of ontstekingsmyelopathie. Ook infecties, metastasen en metabolische aandoeningen kunnen bijdragen. De aard van de laesie bepaalt meestal het klinische beeld: een plotseling ontstane zwakte en gevoelsverlies onder het letsell niveau bij trauma, of een geleidelijk toenemende symptomatologie bij chronische compressie of inflammatoire aandoeningen.

Symptomen variëren afhankelijk van het niveau en de ernst van de laesie. Veelvoorkomend zijn spierzwakte of verlamming onder het letsell niveau, verlies of verstoring van voelen, spiertonusveranderingen (acute flacciditeit gevolgd door spasticiteit), pijn en autonome disfunctie zoals urine- en faecale incontinence, bloeddruk- en temperatuurregulatieproblemen.

Diagnostiek omvat klinisch onderzoek en beeldvorming, bij voorkeur MRI van de wervelkolom met ruggenmerg- en zenuwwortelbeoordeling. CT-scan kan bij trauma aanvullende informatie geven. Bloedonderzoek en underliggende oorzaak-analyse (inclusief CSF bij ontstekingen) kunnen volgen.

Behandeling richt zich op het verwijderen van compressie indien aanwezig (chirurgie), stabilisatie van wervelkolom en ruggenmerg, en behandeling van de onderliggende oorzaak. Revalidatie met fysiotherapie, ergotherapie en manage­ment van spasticiteit, blaas- en darmfuncties is essentieel. De prognose varieert sterk en hangt af van de oorzaak, het exacte niveau en de mate van functionele resterende capaciteit. Preventie richt zich op veiligheidsmaatregelen bij risico-activiteiten en snelle medische beoordeling na letsel.