dieetpatronen

Dieetpatronen verwijzen naar consistente combinaties van eetgewoonten die als samenhangend profiel voorkomen in voedingsonderzoek. Ze beschrijven welke voedingsgroepen in associatie voorkomen en welke nutriënten samen voorkomen in een dag- of weekmenu, in tegenstelling tot individuele voedingsstoffen.

Patronen worden meestal vastgesteld met statistische methoden zoals factoranalyse, clusteranalyse of gereduceerde regressie. Voedingsonderzoekers gebruiken vaak voedselfrequentievragenlijsten of 24-uurs herinneringen als input, waarna men patronen afleidt die een significante variatie in de dataset verklaren.

Veel onderzochte patroontypen zijn onder andere een Mediterrane of plantaardige patroon met veel groenten, fruit, volle granen, peulvruchten, vis en olijfolie; een Westers of gemoderniseerd patroon met verwerkte voeding, rood en bewerkt vlees, suikerhoudende dranken en verzadigde vetten; en varianten die rijk zijn aan zuivel, noten en dierlijke eiwitten of juist minder vezels.

Onderzoek heeft aangetoond dat een Mediterrane of plantaardige patroon geassocieerd wordt met betere hart- en stofwisselingsgezondheid, terwijl een patroon rijk aan bewerkte voedingsmiddelen vaker in verband wordt gebracht met een hoger risico op obesitas, diabetes type 2 en cardiovasculaire aandoeningen. Het verband is niet uniform en hangt af van cultuur, leeftijd en andere levensstijlfactoren.

Dieetpatronen kunnen in de tijd veranderen en variëren tussen bevolkingsgroepen en over de levensloop. Ze vormen een kernconcept in voedingsrichtlijnen en vergelijkend onderzoek naar het effect van voeding op gezondheid.

Beperkingen van dit onderzoeksveld omvatten meetfouten in voedselinname, afhankelijkheid van zelfrapportage en de soms beperkte aard van de patronen die in een specifieke studie zijn afgeleid. Interpretatie vereist voorzichtigheid, en conclusies zijn contextafhankelijk.