cyclothymische

Cyclothymie, ook wel cyclothymische stemmingsstoornis genoemd, is een chronische stemmingsstoornis binnen het bipolaire spectrum. Kenmerkend is een langdurige afwisseling tussen perioden met hypomanie-achtige symptomen en perioden met depressieve symptomen, zonder dat deze volledig voldoen aan de criteria voor een hypomanische of majeure depressieve episode. De symptomen duren ten minste twee jaar bij volwassenen (één jaar bij kinderen en adolescenten) en komen het merendeel van de tijd voor; periodes zonder klachten duren meestal niet langer dan twee maanden achter elkaar.

De aandoening wordt vaak beschouwd als milder dan bipolaire I- of II-stoornis, maar kan zich ontwikkelen tot ernstigere stemmingsstoornissen of langdurig voortduren. De oorzaken zijn niet volledig bekend, maar genetische aanleg, neurobiologische factoren en omgevingsstressoren spelen waarschijnlijk een rol; familiegeschiedenis vergroot het risico.

Symptomen variëren en kunnen bestaan uit verhoogde energie, snellere spraak en een vermeerderde behoefte aan slaap tijdens hypomanie-achtige periodes, afgewisseld met gevoelens van somberte, vermoeidheid en verlies van interesse tijdens depressieve periodes. Diagnose vindt plaats op basis van klinisch interview volgens DSM-5 of ICD-11 criteria, terwijl andere oorzaken zoals middelengebruik of een andere aandoening worden uitgesloten.

Behandeling richt zich op stemmingstabilisatie en verbetering van functioneren. Psychotherapie, zoals cognitieve gedragstherapie of interpersoonlijke en sociale ritmetherapie, en psycho-educatie zijn kernonderdelen. Medicatie kan mood stabilizers (bijv. lithium) of anticonvulsiva (bijv. lamotrigine) omvatten; antidepressiva worden doorgaans voorzichtig gebruikt en altijd samen met een stemmingsstabilisator om stemmingverschuiving te voorkomen.

De prognose is variabel. Cyclothymie is vaak een langdurige, chronische aandoening met fluctuaties, maar adequaat behandelde mensen ervaren vaak minder klachten en een betere kwaliteit van leven.