calcificeren

Calcificeren is het proces waarbij calcium- en fosfaatzouten in weefsels worden afgezet, waardoor mineralisatie ontstaat. Het is een normaal onderdeel van botvorming en botremodellering, maar kan ook plaatsvinden in zachte weefsels waar het ongewenst is. In de medische literatuur wordt onderscheid gemaakt tussen fysiologische mineralisatie en pathologische calcificatie.

Pathologische calcificatie kan dystrofisch of metabool/metastatisch van aard zijn. Dystrofische calcificatie ontstaat in beschadigd of necrotisch weefsel bij normale calcium- en fosfaatwaarden, bijvoorbeeld na een infarct, traumatisch letsel of bij littekenvorming. Metabool of metastatic calcificatie vindt plaats bij hypercalciëmie of hyperfosfatemie en kan in gezonde weefsels optreden, zoals in bloedvaten, nieren of longen, vaak gerelateerd aan aandoeningen zoals chronische nierziekte, hyperparathyreoïdie of vitamine D-toxiciteit.

Een veel voorkomende vorm van pathologische calcificatie is calcificerende tendinopathie, met name in de schoudertendon (meestal de supraspinatus). Hierbij ontstaan calciumhydroxyapatietkristallen in pezen, wat pijn en functieverlies kan veroorzaken. Behandeling varieert van fysiotherapie en pijnstilling tot gericht pijnbestrijdende procedures zoals ultrasonische lavage (barbotage) of extracorporele schokgolfltherapy; in aanhoudende gevallen kan chirurgische verwijdering overwogen worden.

Diagnostiek gebeurt meestal met beeldvorming. Röntgenopnames kunnen calcificaties zichtbaar maken; MRI en echografie helpen bij locatie en omvang. Behandeling is afhankelijk van de oorzaak, de lokalisatie en de symptomatologie; bij asymptomatische calcificaties kan afwachten soms voldoende zijn. Preventie richt zich op controle van onderliggende metabole aandoeningen en behoud van gezonde vaat- en weefselkwaliteit.