antigenreceptoren

Antigenreceptoren zijn receptoren op het oppervlak van immuuncellen die specifieke antigenen kunnen herkennen. De belangrijkste typen zijn de B-celreceptoren (BCR) en de T-celreceptoren (TCR).

BCRs bestaan uit membraangebonden immunoglobulinen die antigenen kunnen herkennen. Deze receptoren bepalen de specificiteit van B-cellen en bij binding kan de B-cel het antigen internaliseren en presenteren via MHC klasse II aan helper-T-cellen. Signaaltransductie verloopt via de Igα/Igβ-eenheden. Na activering kunnen B-cellen clonale expansie ondergaan, somatische hypermutatie en class switch recombination, waardoor antistoffen met hogere affiniteit en verschillende isotypes ontstaan. Uiteindelijk differentiëren B-cellen tot plasmacellen die antistoffen produceren en tot geheugen-B-cellen die bij een herhaalde blootstelling sneller reageren.

TCRs bestaan uit een αβ- of γδ-heterodimeer en herkennen peptide-antigenen die gebonden zijn aan MHC-moleculen op antigeen-presenterende cellen. CD4+ T-cellen herkennen peptide-MHC-II-complexen, terwijl CD8+ T-cellen peptide-MHC-I herkennen. TCR-activatie vereist de CD3-signaaleenheid en co-receptoren; dit leidt tot klonale expansie en differentiatie naar helper-, cytotoxische of regulatorische T-cellen. Thymische selectie (positieve en negatieve selectie) zorgt voor centrale tolerantie en zelfongevoeligheid.

De diversiteit van antigenreceptoren ontstaat door V(D)J-recombinatie, junctionale variatie en de pairing van receptorketens. Hierdoor kan het adaptieve immuunsysteem een grote reeks antigenen herkennen, variërend van eiwitten tot peptide-fragmenten. Antigenreceptoren vormen daarmee de kern van herkenning, activatie en vervolgreacties in de adaptieve immuunrespons.