Weefselzwelling

Weefselzwelling, ook wel edema genoemd, is een opbod van vocht in het interstitiële weefsel. Het kan beperkt zijn tot één gebied of generaliseren over meerdere delen van het lichaam, en kan pitting zijn (waarbij de huid indeukt bij drukken) of niet-pitting.

Zowel lokale als systemische factoren kunnen bijdragen aan zwelling. Oorzaken ontstaan door een disbalans tussen vochtuitstroom vanuit de haarvaten en afvoer via het lymfesysteem of de veneuze circulatie. Voorbeelden zijn letsel of ontsteking, chronische veneuze insufficiëntie, hartfalen, lever- of nierziekten, hypoalbuminemie, zwangerschap en medicijnbijwerkingen (zoals calciumkanaalblokkers, NSAID’s en sommige antihypertensiva). Ook lymfoedeem, infecties en langdurig staan bij warmte kunnen zwelling veroorzaken.

Symptomen hangen af van de oorzaak en de locatie. Vaak betreft het de voeten en enkels, maar ook handen of andere gebieden kunnen zijn aangedaan. De huid kan gespannen aanvoelen en eruit zien, en bij pitting-zwelling laat een vinger een kuiltje achter. Soms gaat zwelling gepaard met een zwaar of vol gevoel en beperkingen in beweging.

Diagnostiek begint met klinisch onderzoek en anamnese. Metingen van ledematenomtrek en huidinspectie zijn gebruikelijk. Bloedonderzoek kan onderliggende oorzaken opsporen (albumine, lever- en nierfunctie, elektrolyten). Beeldvorming zoals duplex-echo uitsluit DVT en echocardiografie kan bijdragen bij verdenking op hartfalen; bij verdenking op lymfoedeem kan aanvullende diagnostiek nodig zijn.

Behandeling is gericht op de oorzaak en symptomen. Algemene maatregelen omvatten elevatie van het aangedane lidmaat, compressietherapie, regelmatige beweging en gewichtscontrole, en goede huidzorg. Diuretica worden alleen gebruikt volgens voorschrift en indien passend bij de onderliggende aandoening. Lymfoedeem kan specifieke therapieën vereisen, zoals manuele lymfedrainage en langdurige compressie. Veiligheidsaspecten en behandeling van onderliggende aandoeningen zijn essentieel.