aanvoelen

Aanvoelen is een Nederlands werkwoord met de kernbetekenis voelen, waarnemen of anticiperen op basis van context, signalen of intuïtie. Het kan verwijzen naar een concrete waarneming (iets letterlijk voelen of aanvoelen op fysiek niveau) en naar een meer abstract inschatten van een situatie, stemming of intentie. In hetzij beiden ligt een element van indirecte perceptie: men trekt een conclusie uit aanwijzingen, houding of voorgaande ervaringen.

Het werkwoord wordt gebruikt met verschillende accenten. Als iemand een situatie aanvoelt, heeft men de indruk of het waarschijnlijk zo is, voordat dit expliciet is vastgesteld. Men kan ook zeggen dat iemand aanvoelt wat een ander denkt of voelt, bijvoorbeeld aanvoelen dat iemand boos is. Veel voorkomende zinsconstructies zijn: een situatie aanvoelen; aanvoelen dat iets zo is; ik voel aan dat hij teleurgesteld is. Het benadrukt vaak subtiele signalen en interpretatie in plaats van een objectieve meting.

Gerelateerde woorden zijn intuïtie en gevoel. Een voorgevoel is een premonitie die minder direct op aanwijzingen kan berusten maar toch als inschatting wordt ervaren. In taalgebruik komt aanvoelen veel voor in omgangstaal en vakjargon (bijvoorbeeld management, politiek, psychologie), waar men verwijst naar het vermogen om de stemming of ontwikkelingen vroegtijdig te signaleren.

Zie ook: intuïtie, gevoel, voorgevoel.