nierziekten

Nierziekten is een verzamelnaam voor aandoeningen die de nieren aantasten, waardoor hun filtratievermogen of structuur kan verminderen. Ze worden meestal onderscheiden in acute nierziekten (AKI) en chronische nierziekten (CKD).

Chronische nierziekte is een geleidelijk achteruitgaan van de nierfunctie over maanden tot jaren. De belangrijkste oorzaken zijn diabetes en hoge bloeddruk. Andere oorzaken zijn ontstekingen van de filtereenheden in de nieren, erfelijke aandoeningen zoals polycystische nierziekte en auto-immuunziekten. Risicofactoren zijn onder meer leeftijd, roken en overgewicht. In het begin vertonen veel personen geen klachten; later kunnen vermoeidheid, oedeem en misselijkheid ontstaan. Diagnose gebeurt via bloed- en urineonderzoek en beeldvorming.

Acute nierziekte is een plotselinge daling van de nierfunctie binnen uren tot dagen. Oorzaken zijn onder andere verminderde doorbloeding door uitdroging of sepsis, direct nierletsel door gifstoffen of contrastmiddelen, en obstructie van de urinewegen. Behandeling richt zich op herstel van de onderliggende oorzaak, voldoende vocht en, indien nodig, dialyse.

Diagnostiek omvat metingen van creatinine en eGFR, urinetests, beeldvorming zoals een nierecho en, soms, een nierbiopt.

Behandeling is afhankelijk van de oorzaak en het stadium. Voor CKD draait het om behoud van nierfunctie en preventie van complicaties: bloeddrukcontrole (ACE-remmers of ARB's), goede bloedsuikerregulatie bij diabetes, en een niervriendelijk dieet. Complicaties worden behandeld en in gevorderde CKD kan dialyse of niertransplantatie noodzakelijk zijn. Nierstenen worden behandeld met pijnstilling, voldoende hydratatie en, afhankelijk van grootte en locatie, procedures zoals lithotripsie.

Prognose varieert; CKD kan voortschrijden naar eindstadium nierziekte, terwijl AKI soms volledig herstelt. Preventie omvat vroege opsporing, beheersing van bloeddruk en bloedsuiker, vermijden van nefrotoxische medicijnen en voldoende hydratatie.

Wereldwijd komen nierziekten veel voor; CKD is een belangrijke oorzaak van eindstadium nierziekte, waarvoor vaak dialyse of een niertransplantatie nodig is.