Verestering

Verestering, in de neuropsychologie ook wel perseveratie genoemd, is het repetitief herhalen van een reactie, gedachte of motorische handeling, ondanks gewijzigde omstandigheden of ongeschiktheid voor verdere toepassing. Verestering kan zich uiten in verbale, motorische of cognitieve vormen.

Verbal perseveratie verwijst naar het herhalen van woorden, zinnen of thema’s. Motorische perseveratie is de voortdurende herhaling van een beweging of handeling. Cognitieve of ideatieve perseveratie houdt in dat iemand vasthoudt aan dezelfde gedachte of strategie terwijl deze niet langer effectief is.

Oorzaken en voorkomen: verestering ontstaat vaak bij aandoeningen die de frontale cortex of frontale circuits beïnvloeden, zoals na een beroerte, traumatisch hersenletsel, dementie of andere neurodegeneratieve ziekten. Het kan ook voorkomen bij autisme spectrum stoornis en bij sommige psychiatrische aandoeningen. Bij jonge kinderen kan verestering onderdeel zijn van normale ontwikkeling, maar het verdwijnt meestal naarmate executieve functies rijpen.

Diagnose en klinische betekenis: verestering wordt meestal vastgesteld op basis van klinische observatie door een arts of neuropsycholoog en kan deel uitmaken van bredere cognitieve testing. Het is geen op zichzelf staande diagnose, maar een symptoom dat kan wijzen op frontale dysfunctie of andere neurologische aandoeningen. Het onderscheid met normale repetitie of contextafhankelijke communicatie is essentieel.

Behandeling en aanpak: behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak. Strategische benaderingen omvatten neuro- en communicatietherapie (logopedie, ergotherapie), gedrags- en omgevingsaanpassingen, structuur en duidelijke opdrachten, en soms cognitieve rehabilitatie om flexibel denken en responsiviteit te verbeteren. Mantelzorgers kunnen baat hebben bij ondersteuning en training in aanpak en communicatie.