ongeschiktheid

Ongeschiktheid is de toestand waarin iemand door lichamelijke, verstandelijke of psychische beperkingen niet of slechts beperkt in staat is om bepaalde activiteiten te verrichten. Dit kan betrekking hebben op alledaagse handelingen, maar ook op werk of deelname aan maatschappelijke activiteiten. De beperking kan tijdelijk of blijvend zijn en varieert in zwaarte van mild tot volledig verlies van functionele capaciteit.

Oorzaken zijn onder meer chronische aandoeningen, letsel, neurologische of psychiatrische aandoeningen, en cognitieve beperkingen. Ongeschiktheid kan aangeboren zijn of later ontstaan; zij kan fysieke, cognitieve, communicatieve of sociale beperkingen omvatten. Beoordeling gebeurt meestal door medische professionals en kan leiden tot classificatie of schattingen van de gevolgen voor het dagelijks leven en, indien relevant, voor arbeid.

Toepassingsgebieden zijn onder meer de geneeskunde, waarin een diagnose en behandelplan worden opgesteld; het arbeidsrecht en de sociale zekerheid, waar arbeidsongeschiktheid en mogelijke re-integratie en uitkeringen een rol spelen; en het onderwijs of de publieke ruimte, waar redelijke aanpassingen en ondersteuning nodig kunnen zijn. Voorbeelden van maatregelen zijn aangepaste werkplekken, hulpmiddelen, toegankelijkheidsaanpassingen en ondersteunende dienstverlening.

Het begrip onderstreept het belang van inclusie en gelijke kansen voor personen met beperkingen. Het is nuttig onderscheid te maken tussen ongeschiktheid als algemene term en specifieke termen zoals arbeidsongeschiktheid, die verwijzen naar iemands vermogen om te werken. Maatschappelijke gesprekken richten zich op stigma, recht op participatie en de beschikbaarheid van passende ondersteuning en re-integratie.