Unfractioneerde

Unfractioneerde is een bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat een stof, product of mengsel nog niet is verdeeld of gescheiden in afzonderlijke fracties of componenten. Het begrip wordt gebruikt in verschillende wetenschappelijke vakgebieden waar de samenstelling of structuur van een materiaal variabel is, in tegenstelling tot gefractioneerde of gepurificeerde vormen die uit één of enkele duidelijk gedefinieerde fracties bestaan.

In de geneeskunde wordt vaak gesproken van unfractioneerde heparine (afgekort als UFH). UFH is een heterogeen mengsel van sulfaatgepolymeriseerde polysaccharideketens met uiteenlopende lengtes. Het werkt als anticoagulans via interactie met antithrombine III en remt meerdere stappen in de bloedstollingscascade. De dosering kan van persoon tot persoon variëren en vereist vaak monitoring, bijvoorbeeld met de aPTT. Vergeleken met gefractioneerde vormen zoals laagmoleculairgewichtheparine (LMWH) heeft UFH een meer onvoorspelbare farmacokinetiek en een iets hoger risico op certain bijwerkingen, waaronder heparine-geïnduceerde trombocytopenie (HIT). LMWH’s bestaan uit kortere ketens en bieden doorgaans een betrouwbaardere farmacokinetiek en minder monitoring, maar hebben hun eigen voor- en nadelen.

Daarnaast komt de term voor in transfusie- en bloedbanken: unfractioneerde plasma verwijst naar plasma dat nog niet is gescheiden in componenten zoals albumine, immunoglobulinen en stollingsfactoren. Dit kan relevant zijn in situaties waarin heel plasma nodig is of in bepaalde behandelingen waarin de volledige mengeling van plasma-eiwitten gewenst is. In scheikunde en polymeren verwijst unfractioneerde materialen naar mengsels die niet zijn gescheiden op moleculaire gewicht of grootte, wat invloed heeft op eigenschappen zoals viscositeit en reactiviteit.

Zie ook: ongefractioneerd plasma, low-moleculairgewichtheparine, plasmafractionatie.