Slaperigheid

Slaperigheid is een toestand waarin iemand een verhoogde behoefte aan slapen heeft en minder alert is. Het kan variëren van kortdurende sufheid tot aanhoudende slaperigheid en beïnvloedt vaak aandacht, geheugen en reactietijd.

Oorzaken zijn onder meer onvoldoende slaap en verstoorde circadiaanse ritmes (bij nachtwerk of jetlag), slaapstoornissen zoals slaapapneu, narcolepsie en slapeloosheid, medicatie (kalmerende middelen, antihistaminica), alcohol of andere middelen, en medische aandoeningen zoals hypothyreoïdie, depressie, bloedarmoede of chronische ziekte.

Symptomen zijn onder meer een sterke drang om te slapen, in slaap vallen tijdens activiteiten, moeite om wakker te blijven, concentratieproblemen en vertraagde reactietijden. Slaperigheid kan gepaard gaan met hoofdpijn, prikkelbaarheid of malaise.

Diagnose begint met medische geschiedenis en een slaapdagboek, en kan worden aangevuld met vragenlijsten zoals de Epworth Sleepiness Scale om de ernst van de overdagslaperigheid te meten. Bij verdenking op een slaapstoornis kunnen polysomnografie (nachtonderzoek) en een multiple sleep latency test worden uitgevoerd. Bijkomende bloedonderzoeken kunnen onderliggende oorzaken opsporen.

Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en leefstijlaanpassingen. Goede slaaphygiëne omvat vaste slaap- en waaktijden, een stille en donkere slaapomgeving, en het vermijden van cafeïne en alcohol voor het slapen. Korte dutjes kunnen helpen bij overdag. Voor narcolepsie of aanhoudende slaperigheid kunnen wake-promoting middelen voorgeschreven worden onder medisch toezicht (bijv. modafinil). Slaapapneu wordt vaak behandeld met CPAP. Verder worden aandoeningen zoals hypothyreoïdie of bloedarmoede behandeld.

Slaperigheid kan veiligheidsrisico's met zich meebrengen, met name bij autorijden en het bedienen van machines. Raadpleeg een arts als slaperigheid aanhoudt, significant functionele beperkingen veroorzaakt of gepaard gaat met andere klachten zoals snurken of apneu. Preventie is gebaseerd op consistente slaap, voldoende rust en gezonde slaapgewoonten.