Scharnier

Een scharnier is een mechanische verbinding die twee objecten met elkaar verbindt en een rotatie rond een vaste as mogelijk maakt. Het wordt gebruikt wanneer delen moeten kunnen openen en sluiten, zoals bij deuren, deksels, kleppen en kasten. Een typisch scharnier bestaat uit twee bladdelen die aan elk object zijn bevestigd en verbonden zijn door een centrale pin of as. Door de rotatie rond deze as kunnen de bladen ten opzichte van elkaar draaien, met een bepaalde openingshoek.

Scharnieren variëren in vorm en toepassing. De meest voorkomende is het deurscharnier (butt hinge), veel toegepast in houten deuren. Voor meubels en kasten bestaan er meubelscharnieren en verborgen of inbouwscharnieren, die zicht minder zichtbaar maken in het eindproduct. Moderne varianten bieden demping of soft-close systemen, waardoor een deur of klep gecontroleerd en geruisloos sluit. Daarnaast bestaan er gespecialiseerde scharnieren voor bijvoorbeeld vouwdeuren, vensters en apparaten, vaak met verstelopties voor uitlijning en werking.

Materiaalkeuze en constructie spelen een grote rol in duurzaamheid en functionaliteit. Scharnieren zijn beschikbaar in staal, roestvrij staal, messing en diverse kunststoffen, soms met oppervlaktebehandelingen tegen corrosie. Onderhoud omvat periodiek smeren van de pin en controleren op losse bevestigingen; versleten onderdelen worden vervangen om schade aan de gekoppelde delen te voorkomen.

Historisch gezien bestaan scharnieren al eeuwen en vormen ze een van de oudste mechanismen voor beweegbare verbindingen. Door de tijd heen zijn ontwerpen aangepast aan beschikbare materialen en bouwpraktijken, met moderne varianten die prestatie, esthetiek en gebruiksgemak combineren.