Rioleringssystemen

Rioleringssystemen vormen het netwerk en de bijbehorende infrastructuur die dient voor het afvoeren van afvalwater en regenwater uit bebouwde gebieden. Het systeem transporteert verontreinigde waterstromen van woningen, bedrijven en openbare ruimten naar behandelingsinstallaties of natuurlijke waterlopen, en voorkomt sanitaire problemen en overstromingen.

Er bestaan twee hoofdtypen rioleringsstelsels: gemengde en gescheiden systemen. In een gemengd stelsel worden afvalwater en regenwater via dezelfde leidingen afgevoerd; in een gescheiden stelsel zijn aparte leidingen aangelegd voor afvalwater en voor regenwater. In veel moderne gebieden is gekozen voor gescheiden systemen, terwijl oudere wijken vaak een gemengd systeem hebben.

Belangrijke onderdelen van rioleringssystemen zijn: riolen (ondergrondse buisleidingen) die afval- en/of regenwater transporteren; straatkolken en inspectieputten voor toegang; ontluchtingspijpen en ventielen om drukopbouw te voorkomen; overstorten voor hoogwaterperiodes; en pompen of pompputten in dalende gebieden of bij beperkte helling. Sommige systemen hebben kleppen tegen terugslag.

Het verplaatsen van water gebeurt meestal door zwaartekracht; bij grote hoogteverschillen of onvoldoende helling kunnen pompen noodzakelijk zijn. Infiltratie van grondwater en inflow van regenwater kunnen extra belasting geven. Beheer en onderhoud zijn nodig om obstructies en corrosie te voorkomen.

Rioleringsstelsels worden doorgaans beheerd door gemeenten in samenwerking met regionale waterbedrijven. Regels en normen betreffen ontwerp, uitvoering en onderhoud, zodat veiligheid, volksgezondheid en milieu gewaarborgd blijven. Inspectie, reinigen en vervanging van verouderde delen zijn regelmatig noodzakelijk.

Oplangende veroudering, klimaatverandering en toenemende belasting vormen uitdagingen. Digitalisering en sensornetwerken verbeteren monitoring en vroegtijdige signalering. Het gezuiverde water wordt uiteindelijk geloosd op een waterlichaam of hergebruikt waar mogelijk.