stelsel

Stelsel is een Nederlands zelfstandig naamwoord dat wordt gebruikt voor een samenhangend geheel van regels, instituties, procedures en prikkels dat samen een doel dient. Het benadrukt een georganiseerde, vaak uitgebreid en langlopend structuur, in tegenstelling tot een enkel maatregel of regel. Een stelsel is doorgaans breder en systematischer, met onderlinge afhankelijkheden tussen onderdelen.

Toepassingsgebieden: in de politiek en overheid wordt vaak gesproken van een stelsel, zoals het belastingstelsel, pensioenstelsel, gezondheidszorgstelsel, onderwijstelsel of sociaal stelsel. Het kan ook verwijzen naar een regiem of beleidsraamwerk waarin rechten, plichten en financiële regelingen zijn vastgelegd. In sommige contexten gaat het met name om de wijze waarop geld wordt gegenereerd, verdeeld of verzekerd, zoals het stelsel van sociale zekerheid.

Etymologie: het woord stelsel komt van hetzelfde werkwoord stellen, en draagt de notie van een geordend geheel dat is opgezet of ingeweven. In het gebruik kan stelsel naast systeem soms formeel of normatief overkomen; in andere gevallen wordt het als praktisch en descriptief toegepast.

Verwante termen: systeem, regiem, beleidskader. Het precieze gebruik varieert per context en regio, maar over het algemeen verwijst stelsel naar een geïntegreerd framework van regels en instituties dat gericht is op stabiliteit, uniformiteit of herhaalbare processen.