Reliefdrukproces

Reliefdrukproces is een grafische techniek waarbij een beeld wordt afgedrukt vanaf een verhoogd oppervlak. Het blok wordt zodanig bewerkt dat de delen die deel uitmaken van het beeld verheven blijven; de uitgehouwen delen nemen geen inkt op en verschijnen als wit op de afdruk.

Historisch gezien ontstonden reliefdrukken in Oost-Azië met houtbloktechnieken en verspreidden zich naar Europa voor boekillustraties. In de loop der eeuwen ontwikkelden zich vormen zoals houtsnede en later linocut, waardoor kunstenaars met eenvoudige middelen duidelijke beelden konden produceren en reproduceerbaar werk konden maken.

De werkwijze omvat meestal: een ontwerp wordt op het blok getekend of getransfereerd; het beeldgebied wordt met een mes of guts uit het blok verwijderd; de overgebleven verheven delen nemen inkt op. Vervolgens wordt inkt op het relief aangebracht met een brayer (roller); daarna wordt het blok op papier onder druk afgedrukt, hetzij met een pers of met handmatige druk. Voor meervoudige kleuren kan men meerdere blokken gebruiken en registreren om de juiste positie ten opzichte van elkaar te houden.

Materialen en gereedschappen omvatten een blok van hout of linoleum, snijgereedschap en guts, inkt (waterbasis of oplosmiddelbasis, afhankelijk van de soort), een brayer en papier. Voor meervoudige kleurentoepassingen kan men meerdere blokken en aparte kleurinkten gebruiken en achtereenvolgens afdrukken.

De belangrijkste vormen van reliefdruk zijn houtsnede en linocut. Houtsnede levert vaak een duidelijke structuur en stevige lijnen, terwijl linocut meer controle geeft bij details en losser hanteerbare materialen biedt.

Reliefdruk kenmerkt zich door sterke contouren, duidelijke vlakverdeling en de tactiele kwaliteit van het geprinte oppervlak. Het is geschikt voor edities en kan zowel handmatig als met drukpers worden uitgevoerd, wat variatie en expressie mogelijk maakt.