kleuren

Kleuren zijn de perceptie van licht die het menselijk oog en hersenen samen construeren. Ze ontstaan wanneer licht van een bepaalde golflengte straalt of wanneer verschillende golflengten samen worden gemengd. Kleur is niet een intrinsieke eigenschap van een voorwerp; objecten geven licht terug of uitzenden licht onder invloed van de lichtbron en de waarnemer. In wetenschap en techniek onderscheiden we lichtkleur (additieve menging) en pigmentkleuren (subtractieve menging).

Het zichtbare spectrum loopt van ongeveer 380 tot 740 nanometer. In additieve systemen zijn rood, groen en blauw de primaire kleuren; combinaties hiervan geven wit. In subtractieve systemen, zoals drukwerk of verf, zijn cyaan, magenta en geel de basiskleuren; mengen levert zwarte of donkere tinten.

De termen hue, verzadiging en helderheid beschrijven tint, intensiteit en lichtheid. Een kleurwiel ordent tinten rondom as; warme kleuren (rood, oranje) worden als energiek ervaren, koele kleuren (blauw, groen) als rustiger. Kleurharmonie ontstaat door complementaire, analoge of triadische combinaties en wordt veel gebruikt in kunst en vormgeving.

Kleurperceptie varieert tussen mensen; sommige mensen hebben soort kleurenblindheid, waardoor bepaald rood-groen- of blauw-geel-onderscheid ontbreekt. Voor communicatie en design is het belangrijk kleur te koppelen aan vormen, patronen of tekst om toegankelijk te blijven.

Historisch veranderde de theorie van kleur met Newtons onderzoek naar wit en spectrum. Tegenwoordig gebruiken we kleurmodellen en -ruimten zoals RGB voor schermen, CMYK voor druk en CIELAB voor perceptie, evenals kleurbeheer om consistente weergave te waarborgen.