Planteneters

Planteneters, ook wel herbivoren genoemd, zijn dieren die hun dieet vrijwel volledig uit plantaardig materiaal halen. Tot hun voedsel behoren onder meer bladeren, gras, zaden, vruchten en wortels. In ecosystemen vervullen zij vaak de rol van primaire consumenten door energie en nutriënten uit planten over te dragen aan hogere trophische niveaus.

Binnen de planteneters bestaan verschillende voedingspatronen. Grazers eten vooral gras en andere grassoorten in open landschappen. Browsers halen voeding uit bladeren, twijgen en vruchten van bomen en struiken. Folivoren richten zich op bladeren, vaak met gespecialiseerde aanpassingen. Veel soorten hebben een gemengd dieet en nemen ook fruit of zaden op. Voorbeelden zijn koeien, schapen en geiten (ruminanten), herten en zebra’s als grazers; giraffen als browsers; kamelen in droge omgevingen.

Anatomische en fysiologische aanpassingen ondersteunen het malen en verteren van plantmateriaal. Veel planteneters hebben vlakke molaren en incisieven die geschikt zijn om vezelrijk materiaal te kauwen. Bij ruminanten zoals koeien, schapen, geiten en veel herten vindt fermentatie plaats in een vierskamermaag, waardoor cellulose grotendeels door micro-organismen wordt afgebroken. Bij paarden en konijnen gebeurt de fermentatie hoofdzakelijk in de dunne darm of blindedarm (hindgutfermentatie).

Ecologisch functioneren: Planteneters spelen een cruciale rol in voedselwebben en plantgemeenschappen. Door selectieve voeding beïnvloeden ze de verhouding van plantensoorten en kunnen ze regeneratie van vegetatie bepalen. Sommige soorten disperseren zaden via hun uitwerpselen of vacht. Veranderingen in klimaat en landgebruik kunnen herbivorendynamiek sterk beïnvloeden en leiden tot overbegrazing of verlies van biodiversiteit.