Overgeneralisatie

Overgeneralisatie is het proces waarbij een algemene regel, eigenschap of verwachting onterecht op te veel gevallen wordt toegepast. Het leidt tot verkeerde conclusies over individuen, situaties of categorieën. Het begrip wordt in verschillende disciplines gebruikt, waaronder taalverwerving, cognitieve psychologie en statistiek.

In taalverwerving gebruiken kinderen regels die ze uit voorbeelden hebben afgeleid en passen ze die regels toe op woorden of vormen die ze nog niet hebben gezien. Dit kan leiden tot overgeneralisaties zoals het toepassen van een algemene regel voor verleden tijd op onregelmatige werkwoorden, of het toevoegen van een meervoudsuitgang aan alle zelfstandige naamwoorden. Zulke fouten laten zien hoe het leren van taalpatronen gevoelig is voor afwijkingen in de beschikbare data en hoe kinderen zoeken naar regelmatigheden in taal.

In sociale en cognitieve contexten verwijst de term naar het trekken van brede conclusies uit beperkte informatie of ervaringen, waardoor stereotypen of vooroordelen kunnen ontstaan. Een voorbeeld is het idee dat gedrag van een klein aantal mensen uit een groep automatisch op de hele groep kan worden toegepast. Overgeneralisatie kan ook optreden bij het maken van causaal of statistisch inferenties op basis van beperkte waarnemingen.

Oorzaken bestaan uit beperkte of toevallige data, cognitieve efficiëntie (snel een regel willen toepassen), en de neiging om coherente verklaringen te zoeken. Gevolgen kunnen misverstanden, bias en stereotypering zijn. Methoden om het te verminderen zijn onder meer aandacht voor uitzonderingen, blootstelling aan variatie, kritisch denken, en onderwijs in statistische redenering en metacognitie.