onterecht

Onterecht is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord en bijwoord dat betekent dat iets onrechtvaardig, ongegrond of zonder rechtvaardiging is. Het wordt gebruikt om handelingen, beslissingen, beschuldigingen of uitspraken te karakteriseren als niet in overeenstemming met wat wettelijk of moreel juist is, dan wel zonder voldoende basis.

Etymologisch gezien is onterecht opgebouwd uit het voorvoegsel on- met het woord recht/terecht, dat ‘correct’ of ‘gerechtigd’ betekent. De combinatie duidt dus op het ontbreken van rechtmatigheid of rechtvaardiging. In de taal wordt onterecht zowel in formele als informele contexten gebruikt, en kan het functioneren als adjektief (onterecht besluit) of als bijwoord (iemand is onterecht beschuldigd).

In het dagelijks taalgebruik komt onterecht vooral voor bij beschuldigingen, bestraffingen of beoordelingen die als oneerlijk beschouwd worden. In juridische context kan men spreken van een onterecht vonnis of een onterechte afwijzing, wanneer men meent dat de besluitvorming fouten bevatte of onvoldoende grond had. Synoniemen zijn onder meer onrechtmatig, oneerlijk en ongegrond; tegenovergestelde termen zijn rechtvaardig, rechtmatig en gegrond.

Veelvoorkomende uitdrukkingen zijn onder meer onterecht beschuldigen, onterecht handelen en iets onterecht vinden/schrijven. Het begrip staat centraal in discussies over gerechtigheid, procedures en media-etiek, waar onderscheid wordt gemaakt tussen fouten, fouten die geaccepteerd kunnen worden en onverenigbare rechtvaardigheidsnormen.

Zie ook: recht, rechtvaardigheid, onrecht, rechtmatigheid.