Modelleren

Modelleren is het proces van het creëren van een vereenvoudigde representatie of simulatie van een systeem om het gedrag, de structuur of de relaties binnen dat systeem te begrijpen, te verklaren en/of te voorspellen. Een model kan wiskundig, statistisch, computationeel of visueel zijn en dient als instrument voor analyse en besluitvorming.

Voorbeelden van modellering zijn wiskundige modellen die relaties tussen variabelen beschrijven, statistische modellen die kansen en onzekerheden vastleggen, en computermodellen die complex gedrag simuleren met algoritmes. In de digitale en creatieve sector is 3D-modelleren een gangbare praktijk voor ontwerp, visualisatie en productie.

Het modelleren volgt doorgaans een cyclus: probleemdefinitie en doelstelling, selectie van een geschikt model, verzamelings- en schatting van parameters, kalibratie en evaluatie tegen waarnemingen, en interpretatie van de resultaten. Bij modelleren is het cruciaal rekening te houden met onzekerheid en aannames; modellen vereenvoudigen de werkelijkheid en hebben grenzen.

Toepassingen zijn wijdverspreid: in de natuur- en engineeringwetenschappen voor simulatie van systemen; in economie en epidemiologie voor voorspellingen; in milieuwetenschappen voor klimaat- en milieumodellen; en in design en videoproductie voor visualisatie en prototyping.

Beperkingen en kritiek richten zich op validiteit, overfitting, data-kwaliteit en interpretatie. Modellen moeten voortdurend getoetst en aangepast worden aan nieuwe waarnemingen; het blijft essentieel om transparant te communiceren wat een model wel en niet kan verklaren.