Karstlandschappen

Karstlandschappen zijn landschappen die ontstaan in oplosbare gesteenten, meestal kalksteen of dolosteen, door langzame chemische oplossing door water dat koolzuur bevat. Kenmerkend zijn ondergrondse drainage en reliëfkenmerken zoals grotten, dolines (zonken), poljes en karstterrassen. Het oppervlakkige landschap kan variëren van vlak tot grillig, maar de ondergrondse waterstromen vormen vaak het belangrijkste hydraulische systeem.

Het karstificatieproces verloopt wanneer water door scheuren en kieren in het gesteente sijpelt en calciumcarbonaat oplost. Daardoor ontstaan holtes die uitgroeien tot grotten en ondergrondse rivieren. Veranderingen in waterpeil of druk kunnen leiden tot instortingen waarbij dolines ontstaan. Karstlandschappen hebben vaak zowel oppervlakkige als diepe drainage, met een hoog niveau van connectedness tussen boven- en ondergronds water.

Karstlandschappen komen wereldwijd voor waar oplosbaar gesteente voorkomt. Bekende voorbeelden bevinden zich in de Dinarische karst langs de Adriatische kust en in de Slovene Karst, in delen van China zoals Guizhou en Yunnan, en in karstgebieden in Noord- en Midden-Amerika. De exacte vormen van karstvlaktes zijn lokaal verschillend en hangen af van klimaat, gesteente en hydrologie.

Ecologisch en maatschappelijk hebben karstlandschappen een belangrijke betekenis. Ze herbergen unieke habitats in grotten en aquifers, met gespecialiseerde fauna zoals troglobieten en vleermuizen. De ondergrondse waterhuishouding levert vaak drinkwater, maar is kwetsbaar voor vervuiling en overexploitatie. Toerisme, waterwinning en landbouw beïnvloeden het beheer en vereisen zorgvuldige bescherming en duurzaam gebruik.