Kankercellijnen

Kankercellijnen zijn cellen die afkomstig zijn van kankerweefsel en die in cultuur onbeperkt kunnen voortplanten onder geschikte omstandigheden. Ze vormen een veelgebruikt model in kankeronderzoek en worden ingezet om cellulaire signaalwegen, genetische mutaties, therapiegevoeligheid en de werking van geneesmiddelen te bestuderen.

Kankercellijnen ontstaan meestal uit tumoren of metastasen en worden geïsoleerd en gekweekt onder gecontroleerde omstandigheden. In het laboratorium worden weefselmonsters enzymatisch gedissocieerd en de cellen geplaatst in specifieke groeimedia. Veel lijnen vertonen genetische wisselingen en karyotype-instabiliteit en kunnen in de loop van passages veranderen; hierdoor vertegenwoordigen ze mogelijk niet volledig de oorspronkelijke tumor. Ze bestrijken diverse kankertypen, waaronder borst-, darm-, long-, lever- en hersentumoren.

Bekende kankercellijnen omvatten onder meer HeLa (cervixcarcinoom), MCF-7 en T47D (borstcarcinoom), A549 en H1299 (longkanker), HT-29 (dikke darm) en U87MG (glioblastoom). Voor wetenschappelijk onderzoek zijn talloze lijnen wereldwijd beschikbaar via biobanken zoals ATCC, DSMZ en JCRB. Identiteitsverificatie en kwaliteitscontrole zijn essentieel, omdat misidentificatie en kruisbesmetting bekende problemen zijn; STR-profielmatchingen worden gebruikt om authenticiteit te waarborgen.

Toepassingen en beperkingen: kankercellijnen worden gebruikt voor functionele studies, high-throughput drugscreenings en moleculaire analyses. Maar 2D-omgevingen, gebrek aan tumorheterogeniteit en afwezigheid van de tumor-micro-omgeving betekenen dat bevindingen vaak aanvullend met andere modellen moeten worden gevalideerd, zoals patiënt-gedreven organoïden of xenografts.

Ethische en veiligheidsaspecten: onderzoek met menselijke cellen vereist naleving van ethische goedkeuringsprocedures en biosafetyrichtlijnen, en bij het delen van materialen gelden relevante regelgeving.