voortplanten

Voortplanten is het proces waarbij uit een bestaande plant een of meer nieuwe planten ontstaan. Dit kan op twee hoofdmanieren gebeuren: seksueel, via zaden die uit een bevruchte vrucht komen, en asexueel, door klonen van de moederplant met stekken, scheuren of delen. Het doel is vaak het behouden of vermeerderen van gewenste eigenschappen, of het snel vergroten van plantenaantallen in tuinen, kassen en huis­planten.

Bij seksuele voortplanting ontstaan genetisch unieke nakomelingen. Zaden worden doorgaans gevormd na bestuiving en kieming. Zaden kunnen door natuurlijke processen of door menselijk ingrijpen worden ingezet. Voordelen zijn genetische variatie en de mogelijkheid om grote aantallen planten te kweken; nadelen zijn variabiliteit tussen nakomelingen en vaak langere tijd voordat planten volwassen en vruchtbaar zijn.

Bij asexuele voortplanting blijven kenmerken van de moederplant behouden. Veel gebruikte methoden zijn stekken (stekken van stengel, blad of wortel), scheuren of delen (bij goed vertakkende planten), en het gebruik van uitlopers en wortelstokken. Ook enten en budding worden toegepast, vooral bij fruitbomen en rozen. Belangrijke principes zijn het nemen van gezond materiaal, schoon gereedschap en een geschikte groeimedia en omgeving om wortelvorming te stimuleren.

De keuze van methode hangt af van de soort, het seizoen en de doelstelling. Stekken worden vaak in het voorjaar of de zomer gedaan; zaden kunnen voor veel soorten het hele jaar door worden gezaaid. Voor sommige planten zijn warme, vochtige omstandigheden en bescherming tegen uitdroging cruciaal. Vermeerdering gebeurt doorgaans met aandacht voor hygiëne en ziektepreventie om kruisbesmetting te voorkomen.