ziektepreventie

Ziektepreventie is een verzamelterm voor alle activiteiten die gericht zijn op het voorkomen van ziekten en hun gevolgen. Het doel is de gezondheid te beschermen en de kans op ziekte te verminderen bij individuen en bevolkingsgroepen. Binnen de ziektepreventie worden doorgaans drie niveaus onderscheiden: primaire preventie, secundaire preventie en tertiaire preventie.

Primaire preventie omvat maatregelen die ziekten voorkomen, zoals vaccinaties, bevordering van een gezonde leefstijl en omgevingsverbeteringen. Secundaire preventie richt zich op vroege opsporing en tijdige behandeling om ernst te beperken, bijvoorbeeld door screenings en diagnostiek. Tertiaire preventie heeft als doel complicaties te voorkomen en herstel te bevorderen bij mensen die ziek zijn of een aandoening hebben ontwikkeld.

Ziektepreventie vindt plaats op verschillende niveaus en vereiste samenwerking tussen individuen, zorgverleners, gemeenten, werkgevers en overheden. Voorbeelden zijn vaccinatieprogramma’s, bevolkingsbrede screenings, gezondheidsvoorlichting, en beleid gericht op rookpreventie, alcoholmatigeit, voeding, lichamelijke activiteit en hygiëne. Daarnaast spelen omgevings- en arbeidsomstandigheden, veilige woning- en leefomgevingen, en toegankelijke zorg een cruciale rol.

Het succes van ziektepreventie wordt gemeten aan indicatoren zoals incidentie en mortaliteit van ziekten, deelname aan screenings, tijdigheid van diagnoses en kostenbesparing voor de gezondheidszorg. Essentieel zijn eerlijke toegang tot preventie en rekening houden met sociale determinanten van gezondheid om gezondheidsverschillen te verminderen.