ingrijpen

Ingrijpen is een Duits-Nederlandse term die als werkwoord veelal wordt gebruikt om aan te geven dat iemand of een instelling een situatie actief bewerkt of beïnvloedt. De basisbetekenis is: ingrijpen in een proces of bij een gebeurtenis; met andere woorden, opkomen doen om iets te veranderen of te voorkomen. Het woord is opgebouwd uit het voorvoegsel in- en het werkwoord grijpen (vastpakken, zien te bereiken). Ingrijpen impliceert doorgaans actie en invloed, in tegenstelling tot louter waarnemen of adviseren.

In de praktijk komt ingrijpen veel voor in politiek, bestuur en recht, maar ook bij economische of maatschappelijke crises. Een overheid kan ingrijpen in de economie met regels, subsidies of maatregelen om het systeem te stabiliseren; bij een crisesituatie kan men ingrijpen om schade te beperken of orde te herstellen. Ook in internationaal verband wordt gesproken over ingrijpen, bijvoorbeeld bij humanitaire interventie of bij conflicten waarin derden zich mengen om escalatie te voorkomen. De term draagt meestal een zekere autoriteit en kan gepaard gaan met dwangmiddelen, afhankelijk van de context.

Grammaticaal wordt ingrijpen meestal gevolgd door in, zoals ingrijpen in de markt, ingrijpen in een conflict of ingrijpen bij een natuurramp. Het werkwoord kan ook als zelfstandig naamwoord voorkomen in de vorm van ingreep, wat verwijst naar een interventie zelf. Samengevat duidt ingrijpen op actieve, doelgerichte tussenkomst om een situatie te veranderen of te beheersen.