Hoogteacclimatisatie

Hoogteacclimatisatie is het proces waarbij het lichaam zich aanpast aan de lagere zuurstofdruk die heerst op grote hoogte. Bij hoogtes meestal hoger dan 2.000 tot 2.500 meter treden diverse fysiologische aanpassingen op die het mogelijk maken om beter te functioneren met minder zuurstof. Acclimatisatie is individueel en hangt af van factoren zoals snelheid van stijgen, conditie, leeftijd en algemene gezondheid.

De eerste aanpassingen ontstaan binnen uren: de ademhaling wordt sneller en dieper, waardoor de zuurstofopname toeneemt. Na enkele dagen treedt niercompensatie op tegen de verandering in bloedpH door hyperventilatie. In de loop van dagen tot weken stijgt het aantal rode bloedcellen en neemt de capaciteit van de microcirculatie toe, wat de weefseldoorbloeding verbetert.

Tijdpad en aanpak: acclimatisatie verloopt over meerdere dagen tot weken, afhankelijk van hoogte en individu. Voor veel reizigers geldt een geleidelijke klim: niet meer dan circa 300-500 meter hoogtewinst per dag boven 2.000-2.500 meter, met regelmatige rustdagen. Het principe ‘klim hoog, slaap laag’ wordt vaak toegepast bij expedities. Voldoende vocht, koolhydraatrijke voeding en matige lichamelijke inspanning ondersteunen het proces; alcohol wordt afgeraden.

Symptomen en risico’s: Acute bergziekte (AMS) verschijnt vaak met hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid en slaapstoornissen. Bij ernstigere verschijnselen kunnen hoogteziekten zoals HACE of HAPE ontstaan; deze vereisen directe daling en medische behandeling.

Behandeling en preventie: voorkom AMS door een geleidelijke klim en acclimatisatiedagen. Milde AMS krijgt rust, adequate hydratatie en mogelijk medicatie zoals acetazolamide; bij ernstiger AMS of HACE/HAPE is directe daling en medische zorg noodzakelijk. In sommige gevallen kan dexamethason worden overwogen, mits voorgeschreven.