Gewrichtsvervangingen

Gewrichtsvervangingen, ook wel arthroplasty genoemd, zijn chirurgische ingrepen waarbij een beschadigd gewricht wordt vervangen door een kunstmatig gewricht (prothese). De prothese bestaat uit metalen, keramische en kunststof onderdelen die samen een bewegend gewricht nabootsen. De meest voorkomende typen zijn heup- en knieprothesen, maar ook schouder-, elleboog-, pols- en enkelprothesen komen voor. Een onderscheid wordt gemaakt tussen totalen en unicompartimentale vervangingen; bijvoorbeeld een unicompartmentale knieprothese vervangt slechts één kom van het knie- gewricht.

Indicaties voor een gewrichtsvervanging zijn ernstige gewrichtsdegeneratie zoals osteoarthritis, reumatoïde artritis, posttraumatische schade en avasculaire necrose, wanneer conservatieve behandelmethoden onvoldoende pijnvermindering of functionele verbetering bieden. De operatie wordt vaak uitgevoerd wanneer pijn en functieverlies het dagelijks leven ernstig beperken.

Tijdens de ingreep worden beschadigde bot- en kraakbeenoppervlakken verwijderd en door kunstmatige componenten vervangen. De prothese kan met cement (cemented) of zonder cement (cementless) worden verankerd. Ligamenten en spieren worden hersteld voor stabiliteit en beweging.

Recovery en revalidatie variëren, maar hospitalisatie duurt meestal enkele dagen. Pijnstilling en oefentherapie beginnen vroeg na de operatie. Het doel is pijnreductie, verbeterde mobiliteit en functioneel herstel; volwaardige activiteit kan weken tot maanden duren. Levensduur van prothesen ligt doorgaans op meerdere tienjaren en revisiechirurgie kan nodig zijn bij slijtage, loslitting of complicaties.

Potentiële complicaties omvatten infectie, trombose, bloedingen, loslating van de prothese, dislocatie en periprothetische fracturen. Gewrichtsvervanging heeft over het algemeen gunstige uitkomsten bij goed geselecteerde patiënten en wordt wereldwijd veel toegepast.