Gewrichtsvervanging

Gewrichtsvervanging, ook wel arthroplastiek genoemd, is een chirurgische ingreep waarbij een beschadigd of ernstig aangetast gewricht wordt vervangen door een kunstmatig implantaat. De meest voorkomende operaties zijn heupprothese en knieprothese. Ook schouder-, elleboog- en enkelprothese komen voor, maar minder vaak.

Indicaties voor een gewrichtsvervanging zijn aanhoudende pijn en ernstig beperkte functie door aandoeningen zoals osteoarthritis, reumatoïde artritis, avasculaire necrose of na complexe fracturen. Wanneer conservatieve behandelingen onvoldoende helpen, kan vervanging uitkomst bieden en de kwaliteit van leven verbeteren.

Tijdens de ingreep worden de aangetaste gewrichtsvlakken verwijderd en vervangen door componenten van metaal, keramiek en/of polyethyleen. Een heupprothese bestaat uit een kop en een kom; bij de knie worden femorale en tibiale componenten geplaatst. Fixatie kan cementgebaseerd, cementloos of hybride zijn. Moderne prothesen zijn ontworpen voor duurzaamheid en slijtagebeperking, met verschillende constructies afhankelijk van het gewricht en de patiënt.

Na de operatie volgt revalidatie, meestal met een kort ziekenhuisverblijf en intensieve fysiotherapie. Pijnbestrijding en mobilisatie in combinatie met oefentherapie zijn belangrijke onderdelen. Gewrichtsvervanging leidt doorgaans tot aanzienlijke pijnvermindering en betere functie; de verwachte levensduur van een prosthesis ligt doorgaans tussen de 15 en 20 jaar, afhankelijk van factoren zoals leeftijd, gewicht en activiteit.

Risico’s zijn infectie, trombose, zenuwbeschadiging en dislocatie (bij heup). Verder kunnen loslating, slijtage en afstoting optreden, wat in sommige gevallen een revisie-operatie noodzakelijk maakt. In de juiste indicatie en met goede revalidatie zijn resultaten meestal gunstig.