enkelprothese

Enkelprothese is een kunstmatige vervanging van het enkelgewricht (tibio-talaire gewricht). Bij deze ingreep worden beschadigde oppervlakken van het scheenbeen (tibia) en het talus vervangen door implantaten die samen bewegen als een natuurlijk gewricht. Een typisch implantaatsysteem bestaat uit een tibiale component, een talale component en een kunststof tussenschuiflaag die zorgt voor glijvlak en demping. Er zijn verschillende ontwerpconcepten, waaronder totale enkelprothese (TAA) en varianten met vaste- of mobiele bears; sommige systemen kunnen cementeerd of cementloos worden bevestigd.

Indicaties voor een enkelprothese zijn eindstadige artritis of ernstige pijn bij aandoeningen zoals osteoartritis, reumatoïde artritis of posttraumatische artritis, waarbij conservatieve behandelingen uitgeput zijn en er nog voldoende botkwaliteit en houding is om implantatie mogelijk te maken. Contra-indicaties omvatten actieve infectie rondom het gewricht, onvoldoende botkwaliteit of zenuwbeschadiging, ernstige deformiteit met beperkte bot-/weefselkwaliteit, en situaties waarin patiëntverwachtingen of naleving problematisch zijn.

De operatie wordt meestal via een anterieure of anterolaterale toegang uitgevoerd. De beschadigde articulatie wordt verwijderd en de tibiale en talale componenten worden geplaatst, met of zonder cement, afhankelijk van het ontwerp en de botkwaliteit. Correcte uitlijning en balans zijn cruciaal om vroegtijdige slijtage en loslating te voorkomen. Na de operatie volgt revalidatie met immobilisatie, geleidelijke belaste training en fysiotherapie om mobiliteit en spierfunctie te herstellen.

Uitkomsten variëren per patiënt en implantaat, maar veel patiënten ervaren pijnverlichting en behoud of verbetering van beweging. Langetermijn-succes van enkelprothesen kan afhangen van factoren zoals patiëntselectie, chirurgische ervaring en implantaatontwerp, en sommige gevallen leiden tot aanvullende behandelingen of overwegingen voor enkelfusi e als alternatief.