alternatief

Alternatief is een Nederlands woord dat zowel als bijvoeglijk naamwoord als zelfstandig naamwoord wordt gebruikt. In de meeste contexten betekent het 'een andere optie dan de gebruikelijke of voor de hand liggende'. Voorbeelden zijn onder meer 'een alternatief voorstel' of 'een alternatief vervoermiddel'. Het zelfstandig naamwoord is 'het alternatief', met meervoud 'de alternatieven'.

Etymologie: het woord is afgeleid van het Latijnse alter- 'de andere' en het achtervoegsel -atief; de vorm is verwant aan het Engelse 'alternative' en het Franse 'alternatif'. Hiermee verwijst het naar een andere keuze of mogelijkheid.

Gebruik en verschijningsvormen: het bijvoeglijk gebruik verschijnt vaak in samenstellingen zoals 'alternatieve energie', 'alternatieve geneeskunde' of 'alternatieve muziek'. Het zelfstandig naamwoord verwijst naar de betreffende optie, bijvoorbeeld: 'Dit is het alternatief voor X'.

Dialoog en betekenisnuances: de term wordt in diverse domeinen toegepast, van technologie en energie tot cultuur en gezondheidszorg. In veel gevallen is de toepassing neutraal en beschrijvend, maar afhankelijk van toon en context kan 'het alternatief' ook een suggererend of beleidssuggestief gevoel krijgen.

Synoniemen en verwante termen: verwante uitdrukkingen zijn onder meer 'andere optie', 'andere keus' en in specifieke contexten 'vervangend plan' of 'raad van alternatieven'. De tegenhanger van alternatief is vaak 'primair' of 'conventioneel', afhankelijk van de situatie.