Gesteentevlak

Gesteentevlak is een geologisch begrip dat verwijst naar een vlakke of licht gebogen oppervlakte die voorkomt binnen een gesteente of op de grens tussen verschillende gesteenteformaties. Het ontstaan kan uiteenlopen van sedimentaire afzetting (beddingvlakken), metamorfose (foliatie- of cleavagevlakken) en tectonische breuken (breukvlakken) tot contactvlakken tussen verschillende lithologieën, zoals tussen een magmatische intrusie en het omringende gesteente.

Voorbeelden hiervan zijn beddingvlak in sedimentaire gesteenten, cleavagevlak of foliatievlak in metamorf gesteente, en breukvlak bij joints of faults. Ook contactvlakten tussen intrusies en gast gesteente tellen tot gesteentevlakken. De aanwezigheid van dergelijke vlakken bepaalt vaak de structuur en mechanical gedrag van een rotsmassa, omdat vlakken kunnen fungeren als zwakke zones of georienteerde scheidingslijnen.

Eigenschappen van gesteentevlakken worden beschreven aan de hand van hun oriëntatie, meestal uitgedrukt als slag (richting van de projectie op het landoppervlak) en helling (de hoek ten opzichte van de horizontale). In veldwerk worden deze parameters vaak gemeten met een kompas en een clinometer. De continuïteit en ruigheid van het vlak variëren; sommige vlakken zijn glad en plan, andere onregelmatig en grillig. Deze kenmerken beïnvloeden onder andere de waterdoorlatendheid, de anisotropie van sterkte en de manier waarop gesteente reageert op druk of belasting.

In de geologie en bodems- en mijnbouwkunde wordt gesteentevlak gebruikt om structuur en zwakke plekken in rotsen te begrijpen, met toepassingen in slope stability, tunneling, bouwkundige projecten en waterbodemonderzoek.