Bijgedrag

Bijgedrag verwijst naar het gedrag van bijen en hoe zij met elkaar en hun omgeving omgaan om te overleven en zich voort te planten. Bijen vormen meestal een eusociale kolonie met een koningin, werksters en drones; deze structuur bepaalt veel van hun gedrag.

Binnen de kolonie is de taakverdeling afhankelijk van leeftijd en ontwikkeling: jonge werksters verzorgen larven en reinigen het nest; oudere werksters verzamelen nectar en stuifmeel en dragen bij aan de verdediging van het volk. Deze leeftijdsafhankelijke taakverdeling helpt de kolonie efficiënt te functioneren.

Communicatie is cruciaal voor samenwerking. De waggeldans geeft richting en afstand aan voedselbronnen; de rondedans is bedoeld voor nabijgelegen bronnen. Pheromonen en geurmarkeringen regelen reproductie, broodzorg en algemene coördinatie van activiteiten.

Navigatie en voedselverwerving: bijen gebruiken de zon als kompas, leren routes en herkennen geuren en herkenningspunten. Ze evalueren nectar- en stuifmeelkwaliteit en passen hun gedrag aan op basis van beloning, weersomstandigheden en seizoen.

Nestbeheer en broedzorg: kolonieën reguleren de temperatuur binnen de bijenkorf, bouwen raten van was en gebruiken propolis ter afweer en afscherming. Larven worden gevoed met nectar en stuifmeel, terwijl de koningin zorgt voor hormonale signalen die de sociale orde ondersteunen.

Voortplanting en seizoen: in veel soorten produceren koloniën koningininnen en drones; swarming is een natuurlijke vorm van kolonie-voortplanting. Gezondheid en genetische diversiteit beïnvloeden gedrag en succes, net als habitat, klimaat en pesticiden.

Onderzoek en variatie: bijengedrag varieert tussen soorten en omgevingen en wordt bestudeerd met observatie, experimentele manipulaties en neurochemische analyses.