Bekkenbodemdysfunctie

Bekkenbodemdysfunctie is een verzamelnaam voor stoornissen van de bekkenboden, de groep spieren, bindweefsel en zenuwen die de bekkenorganen (blaas, baarmoeder of prostaat, en endeldarm) ondersteunen. Een disfunctie kan leiden tot klachten van incontinentie, prolaps (uitzakken van bekkenorganen) en pijnklachten in het bekkengebied. De symptomen kunnen elkaar overlappen.

Veelvoorkomende vormen zijn urineverlies bij inspanning of plotselinge aandrang, aandrangincontinentie, en een combinatie hiervan; bekkenbodemprolaps met het gevoel van een uitstulping of druk in de vagina; fecale incontinentie of afscheiding van stoelgang bij aandrang; en pijn of ongemak bij of na seks, of aanhoudende bekkenpijn. De klachten zijn vaak chronisch en kunnen invloed hebben op dagelijks functioneren en kwaliteit van leven.

Oorzaken en risicofactoren zijn onder meer zwangerschap en bevalling, veroudering, overgewicht, chronische obstipatie of hoesten, fysiologische verzwakking van de bekkenbodem na chirurgie of trauma, en neurologische aandoeningen. Erfelijkheid en levensstijl spelen eveneens een rol.

Diagnose ontstaat meestal uit een nedelijke medische voorgeschiedenis en een lichamelijk onderzoek, inclusief een bekkenbodemonderzoek. Aanvullend onderzoek kan bestaan uit blaasdagboeken, urodynamisch onderzoek, defecografie of beeldvorming zoals echografie of MRI, afhankelijk van de klachten.

Behandeling is vaak multidisciplinair en begint met conservatieve maatregelen: bekkenbodemspiertraining (met begeleiding of biofeedback), leefstijl- en stoelgangoptimalisatie, blaas- en bekkenbodemtraining, en het gebruik van pessarium bij prolaps. Medicatie kan worden toegepast bij overloop- of overactieve blaasklachten; injecties met botuline toxin, neuromodulatie en endoscopische behandelingen zijn opties bij refractory gevallen. Chirurgische behandelingen zijn mogelijk bij ernstige prolaps of incontinentie wanneer conservatieve maatregelen onvoldoende helpen. Prognose varieert per klacht en individuele factoren. Preventie richt zich op vroegtijdige betrokkenheid van bekkenbodemtherapie na zwangerschap, gewichtsgeslaagd leefstijl en adequate behandeling van obstipatie.