Basisnutriënten

Basisnutriënten zijn voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft om te functioneren, te groeien, te herstellen en gezond te blijven. Voor veel van deze stoffen kan het lichaam ze niet of niet in voldoende mate zelf aanmaken, waardoor ze via de voeding moeten worden verkregen. De term verwijst naar essentiële voedingsstoffen die in voldoende hoeveelheden aanwezig moeten zijn in een volwaardig dieet.

De basisnutriënten worden doorgaans onderverdeeld in macronutriënten, micronutriënten en water. Macronutriënten leveren energie en bouwstoffen: koolhydraten, eiwitten en vetten. Daarnaast is water een essentieel bestanddeel van het lichaam en moet het in voldoende hoeveelheden worden geconsumeerd.

Micronutriënten bestaan uit vitaminen en mineralen. Vitaminen helpen bij stofwisseling, zenuwfunctie en immuniteit; mineralen spelen een rol in botten, zenuwfunctie en vochtbalans. Mineralen worden onderverdeeld in macromineralen (zoals calcium, magnesium, kalium, natrium, fosfor) en spoorelementen (zoals ijzer, zink, jodium). Vitaminen worden onderverdeeld in vetoplosbare vitaminen (A, D, E, K) en wateroplosbare vitaminen (B-vitamines en vitamine C).

Essentiële aminozuren zijn de aminozuren die het lichaam niet of nauwelijks in significante hoeveelheden kan aanmaken en via de voeding moet verkrijgen (bijvoorbeeld histidine, isoleucine, leucine, lysine, methionine, phenylalanine, threonine, tryptophan en valine). Essentiële vetzuren, zoals linolzuur en alfa-linoleenzuur, zijn nodig voor celwerking en ontstekingsregulatie.

Een gevarieerde en evenwichtige voeding helpt tekorten en overschotten te voorkomen. Tekorten kunnen leiden tot specifieke gezondheidsproblemen, terwijl langdurig overmatige inname nadelige effecten kan hebben, vooral bij hoge inname van verzadigde vetten, suiker of bepaalde mineralen.