wondvorming

Wondvorming verwijst naar het proces waarbij weefselschade leidt tot de vorming van een wond en de daaropvolgende genezing. Het omvat zowel de initiële respons op beschadiging als de regeneratie en herstructurering van weefsel.

Het genezingsproces verloopt meestal in vier fasen: hemostase, ontsteking, proliferatie en remodellering. Bij hemostase stopt het bloedverlies door stolling. In de ontstekingsfase ruimen neutrofielen en macrofagen beschadigd weefsel op en bestrijden ze micro-organismen. De proliferatieve fase omvat angiogenese, granulatieweefselvorming en epithelialisatie. Tijdens de remodellering herschikt het wondweefsel nieuw collageen en krijgt het meer sterkte.

Belangrijke cellen zijn trombocyten (bloedplaatjes), neutrofielen, macrofagen, fibroblasten en keratinocyten. Groei- en signaalmoleculen zoals PDGF, TGF-β en VEGF sturen celrekrutering, collageenvorming en bloedvatvorming. Het extracellulaire matrix (ECM) en matrixmetalloproteasen (MMPs) regelen de structuur van het wondbed en de remodeling.

Factoren die wondvorming beïnvloeden zijn onder meer de locatie en doorbloeding, infectie, ischemie, diabetes, voedingstekorten, roken en medicatie zoals corticosteroïden. Leeftijd en chronische ziekten kunnen genezing vertragen. Omgevingsfactoren zoals wrijving en vochtige omstandigheden spelen ook een rol.

Wonden worden doorgaans onderverdeeld in acute wonden door trauma of chirurgie en chronische wonden zoals diabetische voetulcera en veneuze ulcera, die moeilijk genezen.

Behandeling richt zich op adequate wondzorg: reinigen, debriement, en sluiten met hechtingen of wondbedekking waar mogelijk, plus het handhaven van een vochtige en schone omgeving. Voor sommige wonden bestaan geavanceerde therapieën zoals negatieve-druk wondbehandeling en toepassing van groeifactoren.