voedingsvaten

Voedingsvaten is een term die wordt gebruikt voor de bloedvaten die weefsels en organen van voedingsstoffen en zuurstof voorzien en tegelijkertijd afvalstoffen verwijderen. In de medische literatuur valt deze term vaak samen met de microvasculatuur, het fijnvertakte netwerk van capillairen, arteriolen en venulen dat door vrijwel elk weefsel loopt.

De belangrijkste componenten van de voedingsvaten zijn arteriën en arteriolen die bloed naar de weefsels brengen, capillairen waarin uitwisseling van stoffen plaatsvindt, en venen en venulen die bloed terug voeren naar het centrale vaatstelsel. In de capillaire wanden vindt de uitwisseling van zuurstof, kooldioxide, glucose, aminozuren, lipiden en andere mediatoren plaats. De wand is dun en semi-permeabel, waardoor diffusie, filtratie en transport via transporteiwitten mogelijk zijn. Pericyten en endotheelcellen spelen een rol bij de stabiliteit en de regulatie van de doorlaatbaarheid.

De werking van voedingsvaten wordt gereguleerd door bloeddruk, vasodilatatie en vasoconstrictie van de gladde spiercellen in de wanden, en door lokale signalen zoals koolstofdioxide, pH en ontstekingsmediatoren. Ze passen zich aan de behoeften van het lichaam aan, bijvoorbeeld door meer bloed naar spieren te sturen bij inspanning.

Storingen in voedingsvaten komen voor bij vaatziekten zoals atherosclerose, diabetes-microangiopathie en hypertensie, wat kan leiden tot ischemie, verminderde weefselgenezing en organische disfunctie. Behandeling richt zich op het behoud van vaatwandintegriteit, verbetering van de bloedstroom en bevordering van gezonde microcirculatie.