vochttoename

Vochttoename, in medische terminologie vaak oedeem of vochtretentie genoemd, is de ophoping van overtollig vocht in weefsels of in lichaamsholten. Dit treedt op wanneer de balans tussen vocht in de bloedvaten en de afvoer via het lymfestelsel of de verwerking door cellen verstoord raakt. Oedeem kan plaatselijk voorkomen, bijvoorbeeld in de benen, maar ook in de longen of buikholte voorkomen.

Vormen van oedeem komen het meest voor als perifere oedeem (in benen en enkels), pulmonale oedeem (vocht in de longen) en ascites (vocht in de buikholte). Soms is vochtretentie een symptoom van een onderliggende aandoening zoals hartfalen, leverziekte of nierziekte. Andere oorzaken zijn veneuze insufficiëntie, lymfoedeem, bepaalde medicijnen, zwangerschap, ontstekingen en een te laag eiwitniveau in het bloed.

Oorzaken zijn onder meer aandoeningen van hart, lever en nieren, evenals hormonale veranderingen en medicatie. Risicofactoren zijn onder meer ouderdom, obesitas, een hoge zoutinname en een gebrek aan beweging. Zwelling kan gepaard gaan met gewichtstoename, een strak gevoel van de huid en beperkt functioneren van het aangetaste gebied.

Diagnose gebeurt doorgaans via lichamelijk onderzoek en evaluatie van de ernst van de zwelling. Aanvullend onderzoek kan bestaan uit bloedonderzoek (nier- en leverfunctie, eiwitniveau), urineonderzoek, en beeldvorming zoals echografie van de ledematen of hart-/longonderzoek indien longoedeem of hartfalen wordt vermoed.

Behandeling richt zich op de oorzaak en kan bestaan uit diuretica, compressietherapie, elevatie van de ledematen en beperkingen van natrium in de voeding. Het voorkomen van herhaling vereist vaak langetermijnbehandeling van onderliggende aandoeningen en leefstijlaanpassingen. In geval van acuut longoedeem is snelle medische hulp noodzakelijk.