tweekeuzeproeven

Tweekeuzeproeven zijn een type experimentele procedures waarin in iedere proefronde twee alternatieven worden gepresenteerd en de proefpersoon tussen deze twee kiest. Het doel is om de voorkeur, perceptie of discriminatie tussen twee opties te meten in een eenvoudige, responsieve setting. Deze proefvorm wordt veel toegepast in psychofysica, cognitieve neurowetenschap, gedrags- en consumentenonderzoek.

Typen en Variaties

Een veelgebruikte variant is de twee-alternatieven dwingende keuze (2AFC), waarbij de proefpersoon twee vergelijkbare opties tegelijk ziet en een keuze maakt. Een andere variant is de twee-interval dwingende keuze (2IFC), waarbij twee stimuli of intervallen worden gepresenteerd en de proefpersoon aangeeft in welk interval het target aanwezig was. Beide vormen leveren binomiale uitkomsten op (bijv. keuze A of B) en zijn geschikt voor snelle experimenten met relatief geringe trainingsbehoefte.

Uitvoering en analyse

Tijdens een tweekeuzeproef worden stimuli willekeurig gepresenteerd en vaak tegenwicht ingezet (counterbalancing) om biases te voorkomen. Responsen worden samen met responstijden geregistreerd. De analyse gebruikt doorgaans proporties correcte keuzes, logistieke regressie of psychometrische functies om de gevoeligheid en drempels te bepalen. In 2AFC-studies kan men measurements zoals discriminatiemarges of d-prime afleiden, afhankelijk van het model en de ontwerpkeuzes. Adaptieve procedures (bijv. staircase) kunnen worden ingezet om efficiently drempels te schatten.

Toepassingsgebieden

Tweekeuzeproeven worden gebruikt bij sensorische discriminatie (visueel, auditief, smaak, geur), perceptieonderzoek, en in marketing of gedragswetenschappen om voorkeuren en besluitvorming te begrijpen. Ze bieden een eenvoudige, robuuste manier om keuzeveranderingen en perceptuele grenzen vast te leggen, met relatief weinig deelnemers en korte experimentduur.

Voordelen en beperkingen

Voordelen zijn eenvoudige opzet, consistente data en minder bias door directe respons. Beperkingen omvatten beperkte informatie per trial, mogelijke bias door leren of fatigue, en soms beperkte nauwkeurigheid bij complexere voorkeurstructuren.