willekeurig

Willekeurig is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat het karakter van een selectie of uitkomst beschrijft die afhankelijk is van toeval, zonder een vast patroon of specifieke reden. Het geeft aan dat de keuze of uitkomst niet wordt bepaald door vooraf vaststaande criteria en niet opzettelijk gemanipuleerd is.

In het gebruik onderscheiden taalkundige en wetenschappelijke bronnen vaak twee nuances. Willekeurig kan betekenen dat iets gebeurt op basis van toeval, bijvoorbeeld bij een willekeurig getal, een kaart die willekeurig wordt getrokken of een willekeurige steekproef. In andere contexten kan het verwijzen naar arbitrair of zonder duidelijke logische keuze, zoals een regel die op een willekeurige manier wordt toegepast.

Het tegenovergestelde van willekeurig zijn dingen die systematisch, gepland of expliciet beslist zijn. In statistiek en informatica is willekeurigheid een gewenste eigenschap voor eerlijkheid en representativiteit, bijvoorbeeld bij randomisering of bij het testen van algoritmes. In het dagelijks taalgebruik kan willekeurig ook connotaties hebben van “geen vaste volgorde” of “niet volgens een vast patroon”.

Synoniemen en verwante termen zijn onder meer random en arbitrair, afhankelijk van context, terwijl toevallig vaak de nadruk legt op toevallige samenloop. Het werkwoordsvorm is willekeurig kiezen of willekeurig bepalen, en het zelfstandig naamwoord is willekeur (arbitrariness).

Zie ook: willekeur, willekeurig getal, random.