thyreoïditis

Thyreoïditis is een ontsteking van de schildklier (glandula thyroidea). De aandoening kan acuut of chronisch zijn en verschillende oorzaken hebben, zoals infectie, auto-immuun reacties of hormonale veranderingen na de zwangerschap. Op basis van oorzaak en kliniek onderscheiden artsen verschillende vormen, elk met eigen beloop en behandeling.

Acute thyreoïditis is meestal het gevolg van een bacteriële infectie en gaat gepaard met koorts, malaise en een pijnlijke, soms vergrote schildklier. Subacute thyreoïditis (granulomateuze, De Quervain) volgt vaak op een virale infectie en veroorzaakt een pijnlijke, gevoelige schildklier met mogelijk tijdelijke hyperthyroïdie. Pijnloze thyreoïditis of silent/postpartum thyreoïditis is meestal auto-immuun en verloopt als een voorbijgaande hyper- en/of hypothyroïdie-fase; sommigen herstellen volledig.

Auto-immuun thyreoïditis, zoals Hashimoto, is de meest voorkomende chronische vorm en leidt meestal tot geleidelijke hypothyroïdie. Postpartum thyreoïditis treedt na de bevalling op en kan tijdelijk zijn, met variabele kans op blijvende hypothyroïdie. De diagnose combineert klinische bevindingen met laboratoriumonderzoek: TSH en vrije T4/T3, anti-TPO- en anti-thyroglobuline-antilichamen, en in sommige gevallen beeldvorming zoals echografie.

Behandeling is afhankelijk van de vorm. Acute bacteriële thyreoïditis vereist vaak antibiotica; subacute pijnlijke thyreoïditis wordt meestal met NSAID’s beheerd en bij hevige pijn soms met corticosteroïden. Bij auto-immuun thyreoïditis of postpartum/pijnloze vormen wordt vaak afgewacht of levothyroxinetherapie gestart bij aanhoudende hypothyroïdie. Symptomen van hyperthyroïdie kunnen met bètablokkers worden bestreden; antithyroïden zijn doorgaans niet geschikt bij destructieve thyreoïditis.

Prognose varieert per type: subacute en postpartum thyreoïditis zijn meestal tijdelijk en herstellen doorgaans binnen maanden, hoewel bij postpartum ook blijvende hypothyroïdie kan ontstaan. Hashimoto is vaak chronisch en kan langdurige hormoonvervanging vereisen. Regelmatige follow-up met bloedtesten is aanbevolen om de schildklierfunctie te controleren.