temperatuursverhoging

Temperatuursverhoging is de toename van de temperatuur in een systeem of omgeving. In de klimaatwetenschap verwijst het meestal naar de langetermijnstijging van de wereldwijde gemiddelde oppervlaktetemperatuur, maar regionale variaties en temperatuurontwikkelingen in land en zee spelen ook een rol.

De belangrijkste oorzaken zijn natuurlijke variabiliteit en externe forcering. Sinds het begin van de industriële periode wordt de opwarming grotendeels veroorzaakt door menselijke uitstoot van broeikasgassen zoals kooldioxide, methaan en lachgas, die de warmtestraling die de aarde uitzendt vasthouden. Veranderingen in landgebruik en de aanwezigheid van aerosolen dragen ook bij aan regionale patronen.

Temperatuursverhoging wordt gemeten aan de hand van lange instrumentele waarnemingsreeksen en satellietgegevens. De resultaten worden vaak uitgedrukt als anomalie ten opzichte van een referentieperiode, waardoor globale en regionale trends zichtbaar zijn. Globale gemiddelden zijn sinds eind 19e eeuw met ongeveer één graad Celsius gestegen, met aanzienlijke variatie tussen regio’s en tijdsperioden.

De opwarming heeft gevolgen voor het klimaat en het aardoppervlak: vaker en hechtere hittegolven, veranderingen in neerslagpatronen, smelten van ijs en gletsjers en een stijging van de zeespiegel door thermische uitzetting en massa-verlies van ijs. Ecosystemen, landbouw en watervoorziening ondervinden hier mogelijk de gevolgen.

Beperking van temperatuursverhoging vereist mitigatie en adaptatie. Mitigatie omvat vermindering van broeikasgasemissies en een transitie naar schone energie en efficiëntie. Adaptatie richt zich op waterbeheer, infrastructuur en planning die rekening houdt met veranderende weersomstandigheden. Internationale samenwerking en wetenschappelijke evaluatie blijven cruciaal.