langetermijnstijging

Langetermijnstijging is een term uit de statistiek en de sociale wetenschappen die verwijst naar een aanhoudende toename van een variabele over langere tijdsperiodes. Het onderscheidt zich van kortetermijnschommelingen en seizoensinvloeden doordat de aandacht ligt op de langjarige trend in plaats van op toevallige fluctuaties.

Toepassingsgebieden zijn onder meer de economie (bijvoorbeeld bbp per hoofd, lonen en prijzen), demografie (bevolkingsgroei), en klimaatwetenschappen (temperatuurstijging, zeespiegel). Ook in technologie- en maatschappelijke analyses speelt langetermijnstijging een rol.

De langetermijnstijging wordt meestal vastgesteld met trendanalyse: het bepalen van een trendcomponent in tijdreeksen, bijvoorbeeld via lineaire of loglineaire modellen, en het berekenen van groeipercentages of CAGR. Schommelingen kunnen worden gladgestreken met bewegende gemiddelden of detrending.

Oorzaken en drijvende krachten zijn onder meer structurele factoren zoals technologische vooruitgang, toename van productiviteit, demografische veranderingen, beleidskeuzes, marktdrang en inflatoire druk. Het samenspel van deze krachten bepaalt de richting en de snelheid van de stijging op lange termijn.

Gevolgen en toepassing richten zich op planning, beleid en risicobeheer: verwachte langetermijnstijgingen vormen uitgangspunten voor investeringen, infrastructuur, sociaal beleid en begrotingsschetsen.

Beperkingen bestaan in datakwaliteit en definities, en trends kunnen veranderen door structurele breuken of onverwachte gebeurtenissen. Daarom is het belangrijk om langetermijnstijgingen te interpreteren met context en onzekerheidsmarges mee te nemen.