stamcelle

Stamcellen zijn cellen met het vermogen tot zelfvernieuwing en differentiatie in gespecialiseerde celtypen. Ze vormen een fundamenteel onderdeel van de ontwikkeling en van het weefselherstel van het lichaam. Stamcellen worden geclassificeerd naar hun differentiatiepotentieel: totipotent, pluripotent en multipotent. Embryonale stamcellen (ESC) zijn pluripotent en kunnen bijna elk celtype van het organisme vormen, maar komen uit vroeg ontwikkelend embryo en zijn daarom onderwerp van ethische discussie. Adult stamcellen (ook wel somatische stamcellen) bevinden zich in vrijwel alle weefsels en zijn doorgaans multipotent, waardoor ze gespecialiseerd zijn in cellen van het betreffende weefsel.

Induced pluripotente stamcellen (iPSC) ontstaan wanneer volwassen cellen worden teruggevoerd naar een pluripotente toestand door reprogrammering. Zo kunnen zij vergelijkbaar potentieel bereiken als ESC, maar zonder het gebruik van embryo's. Stamcellen worden onderzocht en toegepast in regeneratieve geneeskunde en biomedisch onderzoek. Klinische toepassingen omvatten hematopoietische stamcellen voor beenmergtransplantaties en experimentele benaderingen voor herstel van zenuw-, huid-, oog- en hartweefsel. Desondanks blijven differentiatiecontrole, risico op tumorvorming en immuunreacties uitdagingen, en veel behandelingen zijn nog beperkt tot klinische trials of onderzoeksfasen.

Ethische en maatschappelijke overwegingen spelen een rol bij stamcelonderzoek. Veel landen hanteren regels en richtlijnen om veiligheid, menselijke waardigheid en transparantie te waarborgen. Voortdurend onderzoek streeft ernaar betrouwbare en effectieve methoden te ontwikkelen om stamcellen gericht te laten differentiëren en veilig toe te passen in klinische zorg.