smogvorming

Smogvorming is het proces waarbij luchtverontreinigende stoffen in de atmosfeer onder invloed van zonlicht en andere factoren reageren, waardoor smog ontstaat. Het meest voorkomende type is fotochemische smog, dat vooral op warme, zonnige dagen in stedelijke gebieden met veel verkeer en industriële activiteit voorkomt. Een historisch ander type is sulfureuze rooksmog, dat onder koude, vochtige omstandigheden optreedt wanneer zwaveldioxide (SO2) en roetdeeltjes uit verbranding van fossiele brandstoffen samenkomen.

Belangrijke veroorzakers zijn stikstofoxiden (NOx) en vluchtige organische stoffen (VOS), afkomstig uit wegverkeer, industrie en huishoudelijke verbrandings- en solventactiviteiten. Door zonlicht reageren deze stoffen tot troposferische ozon (O3) en tot secundaire deeltjes zoals sulfaten en nitraten. Daarnaast kan fijnstof (PM2.5 en PM10) via zowel directe emissies als chemische reacties toenemen. Smogvorming wordt beïnvloed door meteorologische factoren zoals temperatuurinversies, luchtdruk en windstilte die verontreinigingen vasthouden.

Gezondheids- en milieueffecten: smog kan ogen, keel en luchtwegen irriteren, astma en COPD verergeren en het risico op hart- en vaatziekten verhogen. Langdurige blootstelling kan ook ecosystemen en plantengroei aantasten en de zichtbaarheid verminderen.

Beleid en mitigatie richten zich op het terugdringen van NOx- en VOS-emissies, schoner vervoer en industriële emissiecontroles, en het uitvaardigen van vroege waarschuwingen bij slechte luchtkwaliteit. Monitoring en duidelijke communicatie over de luchtkwaliteit zijn cruciaal om blootstelling te beperken.